Jaka jest rola organizacji pozarządowych, w tym think tanków, które w swojej misji wpisane mają wsparcie i obronę klasycznie liberalnych wartości? Czym zajmują się setki organizacji, które działają w różnych krajach na rzecz szerokiego zakresu wolności gospodarczej i innych istotnych wolności osobistych? Jakie realne dobre zmiany i mierzalne sukcesy wynikają z tej działalności? Dlaczego warto na różne sposoby wspierać organizacje, które nie używając przemocy walczą o większą wolność jednostki, która stanowi źródło dobrobytu? Odpowiedzi na te i inne pytania dotyczące globalnej sceny wolnościowej znajdziecie w pierwszym i kolejnych odcinkach cyklu „Świat Wolności„. Zacznijmy od posumowania tegorocznego lata.
Wiele działań, które pojawią się w tym cyklu może stanowić dobrą lekcję i inspirację także dla organizacji w Polsce. Oczywiście nie każdy projekt da się z łatwością przenieść na polski grunt, ale dobrze jest wiedzieć co się sprawdziło i z jakich narzędzi korzystano. Skuteczne działania wymagają zasobów i dlatego warto wspierać takie organizacje jak Fundacja FOR.
Organizacje wolnościowe działają w różnych zakątkach świata. Dlatego podróż przez warte uwagi projekty zacząć możemy od Afryki.
W sierpniu w nigeryjskim mieście Lagos odbyło się Africa Liberty Forum, w którym wzięło udział ponad 100 osób z organizacji działających na rzecz obrony i wzmacniania wolności w Afryce. Tegoroczne tematy dotyczyły problemów z korupcją, nieskutecznych metod zagranicznej pomocy dla mieszkańców Afryki i sposobów na odblokowanie przedsiębiorczego potencjału na kontynencie. Forum było też okazją do organizacji szkolenia dla think tanków, aby skuteczniej realizowały swoje projekty i misje w krajach afrykańskich. Laureatem przyznawanej podczas Forum nagrody dla najlepszego projektu wolnościowego zostało Centre For Development and Enterprises Great Lakes z Burundi za edukację przyszłych przedsiębiorców i promowania reform, które mogłyby poprawić otoczenie dla działania biznesu w tym kraju. Projekt nosił nazwę „Birashoboka” czyli „to możliwe” w języku Kirundi.
Pozostając w Afryce warto wspomnieć jeszcze jeden projekt, który może mieć istotne znaczenie dla edukacji ekonomicznej na tym kontynencie. Atlas Network i africanliberty.org wydali podręcznik autorstwa George’a B.N. Ayittey’a pt. „Applied Economics for Africa”. Ta książka na poziomie uniwersyteckim, rekomendowana m.in. przez laureatów Nagrody Nobla Vernona Smitha i Thomasa Sargenta, ma szansę zainteresować ekonomią i ekonomicznym myśleniem studentów w Afryce.
Poza Africa Liberty Forum wydarzeniem, które miało miejsce w okresie wakacji, a które zawsze przeciąga wiele wolnościowych osób i organizacji (w tym roku ok. 2000 uczestników) było FreedomFest w Las Vegas. Jednym z ważnych tematów był wolnościowy „storytelling” czyli wykorzystanie inspirujących i poruszających opowieści do zwiększania więzi z odbiorcami. W USA odbyła się też kolejna edycja FEECon, w której wzięło udział ponad 700 uczestników, w tym wielu studentów, którzy w Atlancie mogli pogłębić swoją wiedzę i znaleźć inspiracje do skuteczniejszych działań na rzecz wolności.
Wolnościowe organizacje podejmują wiele działań na rzecz poprawy sytuacji osób o najniższych dochodach. Indonezyjska organizacje Center for Indonesian Policy Studies (CIPS), przy współpracy z popularnym YouTuberem podjęła temat przyczyn wysokich cen żywności, których źródłem są niepotrzebne ograniczenia w handlu. Większa otwartość Indonezji na wolny handel pozwoliłaby na poprawę sytuacji konsumentów, w tym osób najuboższych, które są przez szkodliwą politykę państwa zmuszane do zakupu droższej żywność.
Warto odnotować także sukces libańskiej organizacji Lebanese Institute for Market Studies (LIMS), która działała na rzecz zakończenia monopolu państwa na rynku energii w tym kraju. W ramach niewydolnego państwowego systemu przerwy w dostawach to codzienność. Ograniczenie dotacji dla sektora państwowego i otwarcie rynku na podmioty prywatne daje szanse mieszkańcom Libanu na uzyskanie stabilnych źródeł energii elektrycznej. To także nowe możliwości dla lokalnych przedsiębiorców.
W Europie kolejny sukces odniosła organizacja Lithuanian Free Market Institute (LFMI), której działania przyczyniły się do obniżenia obciążeń podatkowych dla 1,3 miliona osób. Zdaniem LFMI najnowsze zmiany w systemie podatkowym i składkowym, upraszczające ten system i zmniejszające obciążenia przyczynią się do poprawy pozycji Litwy w rankingu Doing Business. Działania LFMI były realizowane w ramach projektu “LIFE” czyli Leveraging Indices for Free Enterprise Policy Reform, którego celem była realizacja reform poprawiających warunki dla działania przedsiębiorców, które będę także widoczne (mierzalne) w ramach popularnych indeksów.
W ramach projektu „LIFE” warto zwrócić uwagę też na inne przypadki skutecznych działań wolnościowych think tanków z rożnych miejsc na świecie. W Peru aktywność Contribuyentes por Respetoudalo przyczyniła się do poprawy ważnej dla rozwoju i konsumentów infrastruktury telekomunikacyjnej. W Indiach Centre for Civil Society (CCS) zaangażowało się w poprawę warunków dla przedsiębiorców, a jednym z najważniejszych sukcesów było zniesienie wymagań kapitałowych przy zakładaniu firmy. Słowacka organizacja INESS w ramach projektu „Top 20” dąży do tego, by Słowacja znalazła się w grupie najlepszych 20 krajów w rankingu Doing Business i udało się jej wpłynąć na dobre zmiany w systemie podatkowych i zmniejszeniu obciążeń przy zakładaniu firm.
Ważnymi produktami różnych organizacji wolnościowych są indeksy, które ułatwiają analizy porównawcze, badania empiryczne i formułowanie rekomendacji dla polityki publicznej. Argentyńska organizacja Fundación Libertad opublikowała indeks porównujący warunki dla prowadzenia działalności gospodarczej w 23 argentyńskich prowincjach. Autorzy wzięli pod uwagę m.in. zakładanie przedsiębiorstwa, rejestrację nieruchomości czy kwestie polityki fiskalnej (obciążenia podatkowe i wydatki) w prowincjach. Z kolei szwedzki think tank Timbro opublikował Indeks Ekonomii Współdzielenia (Sharing Economy Index), o którym więcej można przeczytać w komunikacie FOR. W sierpniu ukazał się też Indeks Praw Własności (Property Rights Index), którego celem jest ocena ochrony praw własności w 125 krajach na świecie. Warto odnotować, że ocena Polski w najnowszej edycji rankingu uległa pogorszeniu ze względu na osłabianie przez partię rządzącą praworządności w naszym kraju, która ma znaczenie dla ochrony praw własności.
W lipcu i sierpniu Atlas Network opublikowała też kilka wartościowych artykułów i analiz. Roberto Salinas León w artykule „AMLO—Is Mexico Headed Back Toward The Road To Serfdom?” wyjaśnił co oznacza wybór Andrésa Manuela Lópeza Obradora na preyzdena Meksyku i jakie skutki dla wolności może mieć ten wybór. W innym artykule Matt Warner tłumaczy dlaczego obecność w wolnościowej sieci i możliwość porównania z innymi organizacji w sektorze organizacji non-profit jest ważna i może być substytutem zysku w sektorze przedsiębiorstw – „Choosing A Bigger Pond: Why Nonprofit Leaders Need A Global Network”.
Większość informacji pochodzi ze strony Atlas Network, sieci zrzeszającej ponad 400 wolnościowych organizacji z całego świata, w tym Forum Obywatelskiego Rozwoju (FOR).
Wpisy na Blogu Obywatelskiego Rozwoju przedstawiają stanowisko autorów bloga i nie muszą być zbieżne ze stanowiskiem Forum Obywatelskiego Rozwoju.
