14 stycznia b.r. złożyłem w MORD w Tarnowie wniosek o dostęp do informacji publicznej dotyczący m.in. wynagrodzeń egzaminatorów, liczby egzaminów praktycznych na kategorię B, przeciętnej zdawalności oraz udziału egzaminów poprawkowych w egzaminach ogółem. 14 lutego ( kilkanaście dni po upłynięciu ustawowych 14 dni na udzielenie informacji) otrzymałem pismo z niepełną odpowiedzią. Udzielono odpowiedzi jedynie na niecałe 3 pytania z 8, które zadałem oraz na podstawie ustawy o dostępie do informacji publicznej zażądano ode mnie wykazania szczególnie istotnego interesu publicznego, ponieważ wg MORD w Tarnowie wnioskowana informacja wymaga przetworzenia.

24 lutego wystosowałem więc kolejne pismo, w którym uzasadniłem interes publiczny m.in. faktem monopolu, jaki ośrodki ruchu drogowego mają na egzaminowanie potencjalnych kierowców i liczbę zdających corocznie egzamin na prawo jazdy. Wydaje się, że nie podzielono mojej argumentacji co do interesu publicznego, ponieważ w odpowiedzi z 6 marca dowiedziałem się, że… nie mogę składać oświadczeń woli w imieniu Forum Obywatelskiego Rozwoju, gdyż nie jestem jego prezesem. Ta oryginalna odpowiedź jest o tyle absurdalna, że nie składałem oświadczenia w imieniu FOR, lecz w imieniu własnym, natomiast to, że wykorzystam wnioskowaną informację we współpracy z FOR nie powinno mieć dla MORD większego znaczenia.

Przypomnę, że prawo do informacji publicznej jest zagwarantowane w art. 61 Konstytucji każdemu obywatelowi. Również art. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej stanowi, iż „Każdemu przysługuje, z zastrzeżeniem art. 5, prawo dostępu do informacji publicznej (…)”. Art. 5 ustawy ogranicza dostęp do informacji publicznej przede wszystkim względami ochrony prywatności i informacji niejawnych. Warto podkreślić też, że art. 61 ust. 3 Konstytucji przewiduje ograniczenie prawa do informacji o działalności organów władzy publicznej tylko ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa. Jaki interes ma MORD w Tarnowie dwukrotnie nie udzielając odpowiedzi na mój wniosek?

Na koniec chciałbym też podzielić się pewnym doświadczeniem związanym z wnioskiem o dostęp do informacji publicznej w innym kraju. 14 marca o godzinie 18 złożyłem mailem zapytanie do amerykańskiego odpowiednika polskich ośrodków ruchu drogowego- Division of Motor Vehicles w stanie New Hampshire. Odpowiedź zwrotną na dwa pytania otrzymałem…2 godziny później. Nie wymagam oczywiście amerykańskich standardów od MORD w Tarnowie, ale przestrzeganie Konstytucji powinno być utrwaloną normą.

Rafał Dostatni
Forum Obywatelskiego Rozwoju

Aktualizacja 8 kwietnia 2013 r.:

Po nagłośnieniu problemów z dostępem do informacji publicznej w Małopolskim Ośrodku Ruchu Drogowego w Tarnowie, 4 kwietnia MORD udostępnił wszystkie żądane przeze mnie dane, m.in. o zatrudnieniu w ośrodku, zdawalności egzaminów praktycznych i przychodach z egzaminów w ostatnich latach. Uczynił tak pomimo wcześniejszej argumentacji (por. pismo z dnia 6 marca), iż nie jestem uprawniony do uzyskania informacji publicznej ze względu na brak odpowiedniego tytułu, czyli…sprawowania funkcji Prezesa FOR. Niepokojący jest jednak fakt, że niektórym instytucjom publicznym wciąż obce są standardy demokratyczne i czują się wyłączone spod prawa, w szczególności spod ustawy o dostępie do informacji publicznej

Artykuł MORD w Tarnowie łamie prawo do uzyskiwania informacji publicznej pochodzi z serwisu Blog Obywatelskiego Rozwoju.

Niemniej jednak zaskoczeniem nie powinien być fakt, że to właśnie Grecja stała się epicentrum gospodarczego trzęsienia ziemi w Europie. Wiele patologii występujących w greckiej gospodarce jest tam obecnych od kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu lat. Niejednokrotnie zwracali na nie uwagę eksperci i organizacje międzynarodowe. Grecy woleli jednak „kosmetykę” niż poważne reformy, dlatego jedyną niespodzianką o jakiej możemy w tej chwili mówić jest to, że kryzys w tym kraju wybuchł dopiero teraz.

Niezwykle interesującą analizę historycznych źródeł obecnego kryzysu przedstawił w swoim artykule dla Cato Institute grecki dziennikarz Takis Michas. Twierdzi on, że roszczeniowe postawy w społeczeństwie i pogoń za rentą[1], tak silne we współczesnej Grecji, byłe centralnym elementem ładu społeczno-gospodarczego tego kraju od dziesiątek lat i dzięki wprowadzanym zmianom instytucjonalnym (lub ich braku) przyczyniły się w dużej mierze do dzisiejszej sytuacji w tym kraju.

Już od początków nowoczesnego państwa greckiego w XIX w., po wyzwoleniu od dominacji Imperium Osmańskiego, doszło do zakorzenienia się silnej roli państwa i instytucji państwowych w gospodarce. Dostęp do aparatu państwowego był źródłem specjalnych korzyści i przywilejów, jak również dawał możliwość obdarowywania nimi innych np. w zamian za poparcie polityczne. Autor wspomina m.in., że w 1866 dochód Grecji w relacji do dochodu narodowego był trzykrotnie większy niż w Wielkiej Brytanii, a poziom podatków na osobę najwyższy w regionie. Co ciekawe już wtedy większość część dochodów państwa była „pożerana” przez aparat państwowy np. w formie wynagrodzeń urzędniczych. Jednocześnie większość budynków publicznych czy kulturalnych, jak twierdzi Michas, została w tamtym okresie wybudowana głównie z dotacji prywatnych.

To historyczne dziedzictwo, połączone z powstawaniem instytucji sprzyjających tego typu patologiom (tworzącym bodźce do roszczeniowych zachowań czy pogoni za nadzwyczajnymi korzyściami wynikającymi z udziału w aparacie państwowym) w systemie polityczno-gospodarczym przyczyniły się do słabości nie roszczeniowej części społeczeństwa obywatelskiego w Grecji. Tym samym populistyczne rozwiązania (szczególnie w okresach około-wyborczych) stały się normą greckiego państwa, a społeczeństwo było skłonne łatwo ulegać licznym fałszywym świętym Mikołajom. Takis Michas pokazuje w jaki sposób szkodliwe rozwiązania instytucjonalne i mechanizmy polityczne akumulowały się w Grecji przez dziesiątki lat tworząc rozległy (np. ogromne zatrudnienie w sektorze publicznym), a jednocześnie nieefektywny aparat państwowy (wg. wyliczeń T. Avrantinisa od 1974 w Grecji przyjęto 100,000 nowych rozwiązań prawnych, co oznacza ponad 2800 rozwiązań rocznie i 8 dziennie[2]).

Polska musi wzmacniać nie roszczeniową część społeczeństwa obywatelskiego, aby ograniczyć działania fałszywych świętych Mikołajów, oferujących obietnice bez pokrycia. A jeśli koniecznie chcemy w czymś naśladować Greków to powtórzmy ich piłkarskie wyczyny podczas EURO 2012.

Cały artykuł Takis’a Michas’a pt. „Putting Politics above Markets: Historical Background to the Greek Debt Crisis” dostępny jest tutaj, a osoby preferujące nagrania wideo zachęcam do obejrzenia nagrania z konferencji Cato Institute z udziałem autora.

Artykuł Grecka (nie) niespodzianka? pochodzi z serwisu Blog Obywatelskiego Rozwoju.