Barbara Pietrzak, zdjęcie własne

Walka o wycofanie z parlamentu szkodliwego dla praworządności projektu tzw. ustawy kagańcowej, Marsz Tysiąca Tóg, oczekiwanie na odpowiedź Sądu Najwyższego na pytanie prawne dotyczące ważności postępowań prowadzonych z udziałem sędziów powołanych przez „neoKRS” czy też na rozstrzygnięcie przez Europejski Trybunał Praw Człowieka sprawy Astraosson vs. Islandia, przedsmak kampanii do wyborów prezydenckich i światełko do nieba – nowy rok rozpoczęliśmy bardzo intensywnie. Dla wielu osób jest to też nowy początek. Czas, w którym snujemy plany na przyszłość i układamy listę zadań do wykonania.

Ja chciałabym jednak wrócić na chwilę do przeszłości i opowiedzieć Wam o jednym z ciekawszych wydarzeń intelektualno-społecznych, w jakim miałam przyjemność wziąć udział. Zeszłoroczna edycja Szkoły Leszka Balcerowicza odbyła się w dniach 14-17 grudnia 2019 r. To był zarówno dla mnie, jak i pozostałych uczestników bardzo intensywny i stymulujący czas. Właściwie długo zastanawiałam się, skąd nazwa „szkoła”? Pewnie wielu osobom słowo to kojarzy się z pewnego rodzaju przymusem, ocenianiem i niezbyt inspirującym programem dydaktycznym. Na pewno nie w przypadku tej szkoły! Jeżeli teraz miałabym odpowiedzieć na pytanie, skąd ta nazwa, to powiedziałabym, że Pan Profesor otworzył miejsce, które kształtuje. Szkołę, która kształtuje myśli i postawę proobywatelską.

Całe cztery dni wypełnione były spotkaniami z ekspertami i pasjonatami z dziedzin prawa, ekonomii, biznesu, historii, szeroko pojętych mediów i polityki. Panele zaplanowane zostały w taki sposób, aby uczestnicy mieli możliwość przeprowadzenia swobodnej dyskusji nie tylko z ekspertami, ale również pomiędzy sobą. Czas upływał nam w mgnieniu oka, a wiele interesujących rozmów toczyło się jeszcze długo po zakończeniu oficjalnych zajęć. Całość wydarzenia zakończona była uroczystą konferencją z okazji 30-lecia Planu Balcerowicza, na którą wszyscy uczestnicy Szkoły zostali zaproszeni.

Myśląc o tym wszystkim po miesiącu od tamtych wydarzeń, chciałabym przede wszystkim podziękować. Panu Profesorowi za zaproszenie i możliwość uczestniczenia w tym niepowtarzalnym projekcie. Całemu zespołowi FOR za świetną organizację i zaangażowanie – jesteście niezastąpieni! I oczywiście moim kolegom i koleżankom z projektu za wspaniałą atmosferę. Tak naprawdę myślę, że to nie koniec tej przygody. Mam nadzieję, że był to tylko dobry początek

Do wszystkich osób, które czytają teraz ten tekst – jeżeli Ty też planujesz teraz zadania do wykonania w nowym roku, wiesz, że pieniądze publiczne nie biorą się znikąd, a temat wolności i praworządności w naszym państwie jest Ci bliski, to koniecznie już teraz zaplanuj sobie w kalendarzu czas na Szkołę Leszka Balcerowicza. Śledź działalność FOR i informacje na ten temat, złóż w odpowiednim czasie podanie rekrutacyjne, a ja będę mocno trzymać kciuki za to, żeby Ci się udało. Zdecydowanie potrzeba więcej tego typu inicjatyw oraz więcej świadomych i zaangażowanych w sprawy społeczeństwa obywateli.

Powodzenia i być może do zobaczenia!

Barbara Pietrzak, Uniwersytet Warszawski

Wpisy na Blogu Obywatelskiego Rozwoju przedstawiają stanowisko autorów bloga i nie muszą być zbieżne ze stanowiskiem Forum Obywatelskiego Rozwoju.

Artykuł SLB 2019: „Szkoła, która kształtuje myśli i postawę proobywatelską” pochodzi z serwisu Blog Obywatelskiego Rozwoju.

Paweł Siejak, zdjęcie własne

Koniec 2019 roku był dla mnie bardzo dynamicznym okresem. Brałem udział w wielu szkoleniach i warsztatach. Jednak najważniejszym wydarzeniem okazały się spotkania w ramach Szkoły Leszka Balcerowicza, #SLB2019

SLB to kilkudniowe seminarium dla osób młodych w wieku od 18. do 30. roku życia (dla mnie był to ostatni dzwonek!). Podczas tego wydarzenia miałem możliwość posłuchania wielu wspaniałych prelegentów ze świata mediów i biznesu, dowiedziałem się wielu nowych rzeczy z zakresu ekonomii i prawa. Mogłem poszerzyć swoje horyzonty i spojrzeć na niektóre  sprawy z innej perspektywy. Program był naprawdę bogaty!

Każde spotkanie było niezwykle wartościowe, jednak wyróżnię warsztaty, które dla mnie były bardzo ważne – zajęcia dotyczące funkcjonowania social mediów (efekty niebawem zauważycie zapewne na moich kanałach na Facebooku i Instagramie). Każde spotkanie kończyło się dyskusją i pytaniami do ekspertów. Dla mnie, jako mediatora, każda możliwość „podglądania” ludzi, którzy dyskutują jest niezwykle cenna i wiele się wtedy uczę. Klamrą zamykającą tegoroczną edycję była konferencja z okazji 30-lecia przemian gospodarczych w Polsce.

Szkoła Leszka Balcerowicza to nie tylko ciekawi prelegenci, ale przede wszystkim wspaniali młodzi ludzie, których dane było mi poznać, porozmawiać wymienić poglądy, podyskutować. Zaobserwowałem, jak szybko następuje obecnie zmiana pokoleniowa

Reasumując: 14-17 grudnia tego roku był dla mnie bardzo intensywnym czasem, poznałem wiele fantastycznych osób i intelektualnie czuję się „syty”

Wpisy na Blogu Obywatelskiego Rozwoju przedstawiają stanowisko autorów bloga i nie muszą być zbieżne ze stanowiskiem Forum Obywatelskiego Rozwoju.

Artykuł SLB 2019: „To nie tylko ciekawi prelegenci, ale przede wszystkim wspaniali młodzi ludzie” pochodzi z serwisu Blog Obywatelskiego Rozwoju.

Katarzyna Iwanowska, zdjęcie własne

Przez wiele lat trenowałam wyczynowo gimnastykę artystyczną. Dzięki wielu startom na międzynarodowych zawodach (w tym dwa razy na Mistrzostwach Świata) miałam okazję zobaczyć kawał świata i osobiście spotkać wielu ludzi, którzy wyróżniali się charyzmą i niespotykanymi codziennie cechami osobowości. Niejako „skutkiem ubocznym” uprawiania sportu wyczynowego w młodym wieku było też to, że miałam okazję uczyć się w kilku szkołach. W mojej świadomości słowo szkoła uległo więc pewnemu uśrednieniu.

Gdy aplikowałam do Szkoły Leszka Balcerowicza, od razu miałam przeczucie, że to nie będzie taki rodzaj szkoły, który mieścił się w mojej świadomości. Szczerze mówiąc, nie miałam też wielkich nadziei, że się do niej dostanę. Akceptacja mojej osoby była więc dla mnie wielkim, oczywiście pozytywnym, zaskoczeniem.

W rodzinnym domu tata wielokrotnie obrazował mi czasy wprowadzania planu Balcerowicza. Na podstawie tych opowiadań odniosłam pierwsze wrażenie, że profesor Leszek Balcerowicz nie może być tuzinkową postacią. To poczucie mocno się spotęgowało w trakcie bezpośredniego spotkania w Szczecinie podczas promocji książki „Lech. Leszek. Wygrać wolność”.

Jechałam do Warszawy w przekonaniu, że udział w SLB będzie dla mnie czymś wyjątkowym, absolutnie nieszablonowym. Uczciwie muszę powiedzieć, że te cztery dni spędzone w stolicy Polski przeszły moje najśmielsze oczekiwania. Nigdy dotąd nie miałam okazji uczestniczyć w podobnym wydarzeniu. Nie wiem nawet, czy istnieje dobry „konkurent” dla SLB. Nie chcę tutaj mówić o merytorycznej wiedzy, jaką mieliśmy okazję poznać. To jest po prostu oczywiste. Wielką wartością dla mnie była możliwość bezpośredniego kontaktu z Autorytetami. Mam na myśli nie tylko samego Pana Profesora, lecz również wiele innych ważnych postaci w Polsce i na scenie międzynarodowej. Wypowiedziane przez nich liczne uwagi, komentarze i wskazówki skłoniły mnie do głębokich refleksji. Było to coś na miarę zaczerpniętej ze starożytnej Grecji relacji mistrz-uczeń.

SLB umożliwiła również, by nie tylko bezpośrednio spotkać się z Autorytetem na sali wykładowej, lecz również podczas integracji, na luzie. Wówczas taka osoba staje się kimś bliższym, na wyciągnięcie ręki, gdy można rozmawiać jak równy z równym, gdy znika różnica lat, doświadczenia życiowego i zawodowego, a pojawia się wspólna płaszczyzna myślowa… Taka jest Szkoła Leszka Balcerowicza. Szkoła, która stanowi wielkie i pozytywne zaprzeczenie wszystkich szkół, jakie miałam dotąd w swoim życiu możliwość poznać.

Katarzyna Iwanowska, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie

Wpisy na Blogu Obywatelskiego Rozwoju przedstawiają stanowisko autorów bloga i nie muszą być zbieżne ze stanowiskiem Forum Obywatelskiego Rozwoju.

Artykuł SLB 2019: „Coś na miarę zaczerpniętej ze starożytnej Grecji relacji mistrz-uczeń” pochodzi z serwisu Blog Obywatelskiego Rozwoju.

Bartłomiej Jarzembiński, zdjęcie własne

Pewnego dnia, przeglądając Facebooka, natrafiłem na grafikę informującą o Szkole Leszka Balcerowicza 2019. Profesora ceniłem od kiedy tylko zacząłem interesować się polityką i ekonomią. Dlatego też uznałem, że firmowany jego nazwiskiem cykl wykładów i warsztatów będzie ciekawy i inspirujący. Po namyśle i rzucie oka na kalendarz zdecydowałem się na wypełnienie formularza rekrutacyjnego. I to był strzał w dziesiątkę!

Sama szkoła zorganizowana była z dużą starannością. Zresztą to nie pierwsze takie wydarzenie zorganizowane przez Forum Obywatelskiego Rozwoju, więc dopracowanie szczegółów technicznych nie dziwi. Przejazdy taksówkami, spotkania integracyjne, książkowe prezenty i dbałość o inne szczegóły zasługuje na uznanie.

Od pewnego czasu tematyka organizowanych wykładów znacznie się poszerzyła. Prelekcje dotyczą nie tylko ekonomii. Spotykaliśmy się z ekspertami z dziedziny prawa, dziennikarstwa, polityki, mediów społecznościowych i biznesu. Nie mam porównania do poprzednich edycji, ale myślę, że ta zmiana była dobrym pomysłem. Przy takiej palecie tematów nie da się nudzić. Potwierdza to forma wystąpień, które były raczej dialogiem niż ciągnącym się wykładem. Ponadto, często po prelekcji trwały ożywione dyskusje, które kończyły się dopiero wraz z przybyciem kolejnego gościa.

Właśnie możliwość podyskutowania z ekspertami czy też z uczestnikami SLB, była jedną z najmocniejszych stron wydarzenia. Wszystkich uczestników łączy poparcie dla szeroko pojętej wolności, ale każdy ma swoją unikatową perspektywę, którą warto poznać i zrozumieć. Z tego powodu może warto rozważyć poszerzenie formuły kolejnych edycji o debatę pomiędzy uczestnikami? Po rekrutacji można by sprawdzić, jaki temat dzieli uczestników, żeby w debacie można było wyrażać swoje faktyczne przekonania.

Ciekawą formułą byłaby również debata pomiędzy prelegentami. Na przykład na temat praworządności (proponowałbym dyskusję pomiędzy Patrykiem Wachowcem a zwolennikiem obecnych „reform” wymiaru sprawiedliwości) albo Planu Balcerowicza i transformacji ustrojowej (tutaj ciekawa byłaby debata pomiędzy Leszkiem Balcerowiczem a Robertem Gwiazdowskim).

Ostatnim punktem programu była konferencja i przyjęcie koktajlowe z okazji 30 lat polskich przemian gospodarczych w Reducie Banku Polskiego. Wyjątkowy charakter tego miejsca idealnie pasował na świętowanie tak istotnego wydarzenia, jakim jest 30. rocznica Planu Balcerowicza. Uroczystość uświetnili swoimi występami znamienici goście. Zakres tematyczny wystąpień był dość szeroki: od samego tła wprowadzania reform gospodarczych, poprzez skutki wprowadzenia zmian, aż do wydarzeń możliwych dzięki tym reformom (tutaj rozgrzał atmosferę Jurek Owsiak i historia WOŚP).

Warto na koniec docenić FOR i Leszka Balcerowicza za aktywne promowanie działalności obywatelskiej i umożliwienie rozwoju osobom, które planują podjąć lub podejmują taką działalność. Na pewno każdy wybrany uczestnik poczuł się doceniony poprzez wskazanie do udziału w SLB właśnie jego i możliwość wzięcia udziału w tak doniosłym wydarzeniu, jak konferencja z okazji 30-lecia Planu Balcerowicza. Swobodne rozmowy z Profesorem, w pubie o nieprzypadkowej nazwie, pewnie również zapadną uczestnikom w pamięci.

Podsumowując: jeśli interesujesz się ekonomią lub przedsiębiorczością, polityką czy też prawem i będziesz się zastanawiał nad aplikowaniem na SLB – aplikuj, warto!

Bartłomiej Jarzembiński, Uniwersytet Gdański

Wpisy na Blogu Obywatelskiego Rozwoju przedstawiają stanowisko autorów bloga i nie muszą być zbieżne ze stanowiskiem Forum Obywatelskiego Rozwoju.

Artykuł SLB 2019: „Przy takiej palecie tematów nie da się nudzić” pochodzi z serwisu Blog Obywatelskiego Rozwoju.

Jarosław Szewczyk, zdjęcie własne

Z czym kojarzy się szkoła? Pierwsze, co przychodzi na myśl, to książki, brak czasu wolnego, ocenianie, stres czy ważne egzaminy. Jakież było moje zdziwienie, gdy okazało się, że słowo szkoła u samego źródła pochodzi od łacińskiego schola, które oznacza czas wolny, odpoczynek.

17 listopada 2019 r., po wypełnieniu wszystkich studenckich obowiązków, w ostatniej chwili aplikuję na Szkołę Leszka Balcerowicza. Dlaczego? Bo szukam odpoczynku. Tak. SLB to jedyna, do której chodziłem, szkoła, gdzie ucząc się, odpoczywasz.

No bo jak inaczej zdefiniować przestrzeń, w której to uczeń jest głównym obiektem zainteresowań, nauczyciele opierają się, oprócz swojej wiedzy, na własnych doświadczeniach, przekazują wartości takie jak wolność, kreatywność czy przyzwoitość, przy jednoczesnej świadomości, że od ucznia mogą również czegoś się nauczyć. Profesjonalizm przygotowania i zarządzania wydarzeniem docenią nawet najbardziej wymagający uczestnicy, a uśmiech na twarzach koordynatorów i prelegentów, zamiast strachu i stresu, wywołuje ciekawość i otwartość. Próżno szukać drugiej szkoły, gdzie 1,5 godziny mija tak szybko, że człowiekowi do głowy nawet nie przyjdzie szukać wypełnienia swojego czasu innym, często infantylnym zajęciem.

W innych szkołach nie spotkasz przedsiębiorców, nie nauczą Cię krytycznego myślenia. Pomijając, że nikt nie zaprojektuje Ci przestrzeni do integracji z CAŁĄ klasą. Nigdzie tego nie znajdziesz. Poza Szkołą Leszka Balcerowicza.

Nie ma sensu streszczać wszystkiego, co ja i inne osoby przeżyły w dniach 14-17 grudnia 2019 r. Nie da się w żaden sposób streścić ani różnorodności prelegentów, ani nietuzinkowości uczestników. Nie sposób wyciągnąć najważniejszych informacji, tak cennych dla każdego ucznia.

Do niedawna moja definicja słowa „szkoła” byłaby całkowicie różna od tej, którą zastosowałbym dziś.

Jeszcze słowo o najważniejszym nauczycielu, chciałoby się powiedzieć: dyrektorze szkoły. Nie wiem, czy istnieje drugi tak pracowity, zaangażowany i odpowiedzialny nauczyciel. Zawsze wierzy w sukces swojego ucznia, uczy profesjonalizmu, przekazywania wiedzy, używania słów zgodnie z ich przeznaczeniem. Uczy, jak się postawić, nie butnie i arogancko, ale słusznie i mądrze. Zna wartość wolności, chce ją rozszerzać, ale odróżnia ją od jej innych, jednoznacznie niemoralnych pochodnych. Bardzo często wypowiada te słowa:

O dobre rzeczy trzeba dbać, bo same się nie utrzymają.

W mediach zachwyca rozsądkiem, nie zapomina o poczuciu humoru, a w swojej szkole jest dokładnie taki sam. Tylko bardziej.

Jedno tylko słowo o tegorocznej edycji w kontekście osoby Pana Profesora. Czy nauczyciel zaprosił Cię kiedyś na wspólne świętowanie najważniejszej, po rocznicy swojego ślubu, rocznicy swojego życia? Bo mnie tak.

Razem z innymi uczestnikami SLB 2019 poznaliśmy punkt widzenia wielkich Polaków na minione 30 lat. Każdy miał swoje zdanie, ale co do faktów byli zgodni. Zrobiliśmy jako kraj gigantyczny krok w rozwoju.

Jeśli cenisz sobie wolność, jesteś ciekaw, jak osiągnąć sukces, a być może chcesz zmienić na lepsze następne 30 lat w Polsce, to aplikuj na następną edycję Szkoły Leszka Balcerowicza. Gwarantuję, że nic lepszego w edukacji Cię nie spotka.

Jarosław Szewczyk, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach

Wpisy na Blogu Obywatelskiego Rozwoju przedstawiają stanowisko autorów bloga i nie muszą być zbieżne ze stanowiskiem Forum Obywatelskiego Rozwoju.

Artykuł SLB 2019: „Przestrzeń, w której to uczeń jest głównym obiektem zainteresowań” pochodzi z serwisu Blog Obywatelskiego Rozwoju.

“Największą przeszkodą są nadmierne regulacje” – powiedział John Chisholm, amerykański przedsiębiorca z Doliny Krzemowej, podczas konferencji Free Market Road Show w Warszawie.

20 maja 2016 roku odbyła się kolejna, czwarta już edycja Free Market Road Show (FMRS) w Warszawie. Głównym organizatorem konferencji w Polsce było Forum Obywatelskiego Rozwoju (FOR), a cały cykl konferencji FMRS w Europie zorganizowało Austrian Economics Center wraz z lokalnymi partnerami. Konferencja, podobnie jak w latach poprzednich, gościła w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie, a wydarzenie było częścią obchodów 110–lecia SGH.

Konferencja przyciągnęła m.in. wielu studentów, dyplomatów, przedsiębiorców, naukowców i przedstawicieli organizacji pozarządowych. Na konferencję zostali także zaproszeni uczestnicy XIV edycji Wiosennej Szkoły Leszka Balcerowicza. W panelach dyskusyjnych udział wzięli: prof. Leszek Balcerowicz, John Chisholm, Piotr Dubno, Christopher Lingle, Aleksander Łaszek, Ron Manners, prof. Deirdre McCloskey, Ignacy Morawski, Marcin Nowacki, Roman Rewald i dr Richard Zundritsch.

Konferencję otworzyła Agata Stremecka – Prezes Zarządu Forum Obywatelskiego Rozwoju (FOR), która podkreśliła, że wśród wielu tematów oscylujących wokół wolnego rynku nie da się, a wręcz nie można wybrać tego, który byłby tym najważniejszym. Stąd duża różnorodność tematyczna podczas tegorocznej edycji FMRS. Następnie głos zabrał Rektor Szkoły Głównej Handlowej – prof. Tomasz Szapiro, wspominając o roli tego typu wydarzeń w 110 letniej misji edukacyjnej SGH.

Pierwszy panel konferencji – “Europe in Times of Change Jobs, entrepreneurship, start-ups, sharing economy, and the European Demos” – poświęcony został tematyce przedsiębiorczości w kontekście zmian zachodzących w Europie. Moderatorem rozmowy był Błażej Moder – członek Rady FOR.

Jako pierwszy głos zabrał John Chisholm – CEO w John Chisholm Group, doświadczony amerykański przedsiębiorca z Doliny Krzemowej i autor książki „Unleash Your Inner Company”. W swoim wystąpieniu podkreślał ogromną nieprzewidywalność biznesu. Jak słusznie zauważył, nikt nie jest w stanie przewidzieć, która technologia odniesie sukces, ani też kto w wyścigu pomiędzy przedsiębiorcami przegra. Dotyczy to także polityków, którzy powinni ograniczyć swoje interwencje na rynku. Sukces Doliny Krzemowej to sukces rozwoju organicznego, a nie centralnego planu budowy takiego miejsca. Zdaniem J. Chisholma, tym, co sprawia, że trudniej prowadzi się biznes, są nadmierne regulacje prawne. To one w największym stopniu ograniczają rozwój przedsiębiorczości. Polskie państwo powinno przede wszystkim stworzyć właściwe środowisko sprzyjające wzrostowi innowacji, a nie odgórnie sterować gospodarką, w oderwaniu od prawdziwych potrzeb przedsiębiorców. Warto zaufać wolności i wolnemu rynkowi, bo to te wartości ułatwiają innowacyjne biznesowe przedsięwzięcia. Całe wystąpienie „How to create Silicon Valley in Poland” dostępne na stronie 4Liberty.eu.

Na szkodliwą działalność rządów zwrócił również uwagę Ron Manners – Dyrektor Wykonawczy Mannwest Group i założyciel Mannkal Economic Education Foundation w Australii. Jego zdaniem zmiany wprowadzane przez polityków w celu poprawy sytuacji gospodarczej ich krajów opierają się przede wszystkim na zastępowaniu jednych przepisów innymi, zamiast ograniczaniu liczby regulacji. To, czego naprawdę potrzebujemy, to zmiana koncepcji kierowania państwem, tak by było mniej obecne w gospodarce. Większą uwagę powinniśmy skupić na indeksach wolności gospodarczej i Doing Busness. Jeśli tam poprawimy swoją pozycję, to wzrośnie ona również w oczach inwestorów.

Problem nadmiernych regulacji prawnych w biznesie pojawił się również w wypowiedzi kolejnego eksperta Marcina Nowackiego – przedsiębiorcy, przedstawiciela Warsaw Enterprise Institute. Z jego polskiej perspektywy to nadmierna produkcja prawa blokuje innowacje i nie pozwala przedsiębiorcom w pełni się rozwinąć. Marcin Nowacki podkreślił także szkodliwość wspierania przez państwo niektórych sektorów gospodarki. To w dużym stopniu ogranicza działanie w tych sektorach, a przede wszystkim blokuje rozwój konkurencji. Państwo nie powinno tworzyć specjalnych przywilejów dla polskich małych i średnich firm, ale umożliwić wszystkim firmom działanie na równych zasadach, bez przywilejów dla wybranych. W tej chwili niektórzy gracze na rynku są jednak uprzywilejowani.

Kolejny panel dyskusyjny poświęcony został przyszłości wzrostu gospodarczego i rządów prawa w Polsce. Tę część spotkania otworzył moderator Marek Tatała – Wiceprezes Zarządu FOR i szef komitetu organizującego konferencję, po czym przekazał głos prof. Leszkowi Balcerowiczowi – Przewodniczącemu Rady Fundacji FOR.

Prof. Leszek Balcerowicz nawiązał do leksykalnego znaczenia polityki, na którą składają się system polityczny oraz zachowania w tym systemie. Elementy te nierozerwalnie związane są z politykami (z ang. policies), które mają wpływ na wyniki ekonomiczne państwa, w tym przede wszystkim na wzrost gospodarczy. Zdaniem prof. Balcerowicza to, jaki poziom osiągnie polska gospodarka w przyszłości oraz na jakim poziomie będą rządy prawa, zależy głównie od tego jak będzie wyglądał w Polsce system polityczny i rozkład sił w społeczeństwie – dlatego trzeba się mobilizować do działania, a nie wyłączne do krytykowania. W odniesieniu do obecnej sytuacji związanej z Trybunałem Konstytucyjnym w Polsce prof. Balcerowicz stwierdził, iż „rządy prawa w polskim systemie przechodzą załamanie”.Prof. Balcerowicz nawiązał też do drugiego wydania książki „Trzeba się bić z PiS o Polskę” swojego autorstwa, w której ocenia sytuację w kraju po dojściu PiS do władzy.

Odpowiedzią na słabnące siły napędzające wzrost polskiej gospodarki mogła by być realizacja planu zawartego w raporcie FOR „Następne 25 lat. Jakie reformy musimy przeprowadzić, by dogonić Zachód?”. Najważniejsze punkty raportu omówił Aleksander Łaszek – Wiceprezes FOR oraz główny autor tego opracowania. Jeśli mówimy o rządach prawa, to oddziałują one zwłaszcza na wydajność i inwestycje. Przez ostatnie 25 lat w Polsce wzrost gospodarczy oparty był głównie na wzroście wydajności, natomiast w ostatnich latach jest on coraz wolniejszy. Są w Polsce firmy o bardzo wysokiej wydajności, ale też istnieją takie, których wydajność pracy jest bardzo niska. W dobrze prosperującej gospodarce, najsłabsze pod tym względem przedsiębiorstwa powinny zniknąć, jednak w Polsce tak się nie dzieje. Barierą dla konkurencji jest także duża liczba firm państwowych. „Z 50 największych firm w Polsce, aż 17 jest kontrolowanych przez polityków”. Nie jest to jednak jedyna bariera dla konkurencji, a w rezultacie wzrostu gospodarczego. Kolejną jest ilość przepisów funkcjonujących i tworzonych w Polsce. Państwo ingerując w tak nadmierny sposób w gospodarkę sprawia, że nie może się ona prawidłowo rozwijać.

Ignacy Morawski – Szef Programu polityki publiczne i governance w Wise Europa, odniósł się do problemu w nieco szerszej – międzynarodowej perspektywie. Poza tym ekspert podkreślił, że zwłaszcza krótkoterminowo – w przeciągu dwóch lat – perspektywy wzrostu polskiej gospodarki wyglądają dobrze. Pomimo osłabienia rządów prawa w Polsce, wpływ tych zmian nie jest aż tak silny jak możemy zaobserwować w Turcji, czy Brazylii. Jednak długoterminowo perspektywy wzrostu polskiej gospodarki nie wyglądają już tak dobrze. Morawski podkreślił, że to, co zagraża rozwojowi polskiej gospodarki w długim okresie to ryzyko dezintegracji Unii Europejskiej. Jeśli UE pozostanie stabilna, Polska również na tym zyska. Stabilność gospodarczą można również osiągnąć i utrzymać dzięki właściwej polityce państwa.

Kolejny uczestnik panelu Roman Rewald – Prawnik, Partner w Weil, Prezes Centrum Mediacji Lewiatan zgodził się z twierdzeniem prof. Balcerowicza, że funkcją państwa jest właściwa polityka tworzenia prawa, aby wspierało ono konkurencję i wzrost gospodarczy. Jest to nierozerwalnie związane z ideą rządów prawa, które powinny wzmacniać atrakcyjność Polski dla inwestorów. Jednak działania polskiego rządu osłabiając rządy prawa, psują wizerunek polski za granicą i osłabiają atrakcyjność naszej gospodarki. Przepisy prawa to jednak nie wszystko. Istotne jest również to, w jaki sposób prawo jest w państwie egzekwowane. Statystyki dla Polski w tym zakresie nie są sprzyjające. Zbyt dużo spraw zalega w sądach, które działają w sposób nieefektywny, co zniechęca inwestorów do angażowania kapitału. R. Rewald podkreślił rolę mediacji, jako narzędzia, które mogłoby odciążyć sąd od części spraw i usprawnić rozwiązywanie sporów pomiędzy przedsiębiorcami i osobami prywatnymi.

W ostatnim panelu konferencji Free Market Road Show poruszony został temat, który budzi często najwięcej emocji –  „Death and Taxes, EU Tax Harmonization vs. Tax Comeptition, BEPS, FATCA, and Tax Havens under Siege”. Moderatorem dyskusji o podatkach
i rajach podatkowych była Agata Stremecka – Prezes FOR.

Panel trzeci otworzyło wystąpienie wybitnego gościa podczas Free Market Road Show prof. Deirdre McCloskey – ekonomistki z Uniwersytetu Illinois w Chicago, która przypomniała o historii kapitalizmu i fundamentalnym znaczeniu wolności. Starała się pokazać dlaczego wielu ekonomistów nie rozumie współczesnego świata. Podkreślała, że kapitalizm nie opiera się jedynie na inwestycjach w kapitał, chociaż te też są ważne. Kapitalizm, to przede wszystkim innowacje, których źródłem są idee. Zdaniem prof. McCloskey zamiast pojęcia kapitalizm należałoby używać pojęcia innowizm (z ang. innovism), gdyż lepiej oddaje ono naturę tego zjawiska i pokazuje źródła wzrostu gospodarczego, który obserwujemy na świecie w ostatnich 200 latach. Prof. McCloskey zachęciła też do zapoznania się z jej trylogią, na którą składają się trzy niezwykle ciekawe i dobrze napisane książki: Bourgeois Virtues,Bourgeois Dignity i Bourgeois Equality. Więcej informacji o książkach znaleźć można na stronie prof. Deirdre McCloskey.

Po wstępie prof. McCloskey poświęconemu zachodzącym zmianom gospodarczym i ustrojowym, kolejny ekspert, dr Richard Zundritsch z Austrian Economics Center, powiązał je ze zmianami w polityce fiskalnej i podatkowej. Podkreślał ogromne zróżnicowanie stawek podatkowych na świecie. R. Zundritsch podzielił się swoimi obserwacjami z czasów, kiedy pracował w branży bankowej. To, co w największym stopniu zwróciło wówczas jego uwagę, to fakt, iż politycy uzgadniali swoje pomysły podatkowe właśnie z takimi dużymi podmiotami jak banki, czy duże korporacje. To najwięksi gracze rynkowi mieli więc wpływ na to, kto i ile zapłaci. Skomplikowane systemy podatkowe i wysokie podatki szkodzą przedsiębiorczości i wzrostowi gospodarki. Dr Zundritsch nie sprzeciwia się harmonizacji podatkowej w UE, o ile oznaczałaby ona zrównanie podatków do poziomu kraju gdzie są one najniższe i najprostsze. Dobrym pomysłem są jednakowe i niskie podatki płacone przez wszystkich. W przeciwnym razie naturalną reakcją będzie ucieczka do krajów gdzie takie proste i niskie podatki istnieją.

Zagadnienie dotyczące podatków rozwinął Christopher Lingle z Uniwersytetu Francisco Marroquín. Ekspert podkreślał, że podatki są przede wszystkim elementem systemu redystrybucji. Chodzi o to, aby redystrybuować środki od jednej grupy, zazwyczaj bardziej zamożnej, do drugiej, często tej biedniejszej. Problemem jest to, że o tym kto i jakie podatki będzie płacił, a także jak wygląda redystrybucja, decydują wyłącznie politycy. To oni narzucają zasady, których obywatele później muszą przestrzegać. Mamy jednak takie państwa jak Wenezuela, czy Argentyna, gdzie poziom korupcji jest ogromny. Jak można płacić swoje ciężko zarobione pieniądze na skorumpowane państwo? Albo dlaczego obywatele mieliby płacić podatki na państwo, które wydaje je w sposób nieefektywny? Wszystko to sprawia, że uzasadniona staje się ucieczka do rajów podatkowych.

Polskim uczestnikiem ostatniego panelu FMRS był Piotr Dubno, ekspert Polskiej Rady Biznesu. Przypomniał, że w tzw. Panama Papers, widnieją nazwiska wielu polityków. A to oni sami ustalają wysokość podatków i represyjność systemu podatkowego, po czym ze swoimi pieniędzmi uciekają do rajów podatkowych, bo nie chcą podlegać prawu, które sami ustanowili. Ekspert podkreślił też, że kluczowym problemem jest skomplikowanie systemu podatkowego, w tym coraz bardziej zawiłe przepisy prawne i niejasne interpretacje. W tym obszarze także polski system podatkowy wymaga naprawy i radykalnego uproszczenia. P. Dubno przyznał, że chciałby, aby prawo było tak proste, jak to tylko możliwe. Właśnie to powinno być ważnym celem polskich polityków i osób, które decydują o kształcie systemu prawnego, w tym systemu podatkowego. Tylko w ten sposób, tzn. poprzez uproszczenie systemu, można przyciągać więcej inwestycji i zapobiegać ucieczkom do rajów podatkowych.

Podczas tegorocznej edycji konferencji Free Market Road Show poruszono wiele ważnych tematów, dotyczących wolnego rynku i wolności gospodarczej, a także ważnych wyzwań stojących przed polską gospodarką. Większość ekspertów zgadzała się, że im większa jest ingerencja państwa w funkcjonowanie podmiotów gospodarczych, tym mniejsza jest ich efektywność. To, czym powinni zająć się politycy, to przede wszystkim uproszczenie przepisów, w tym przepisów podatkowych, ujednolicenie stawek podatkowych, ograniczenie produkcji prawa i stworzenie „klimatu” wolności gospodarczej i rządów prawa (ang. rule of law), który sprzyjałby inwestycjom i przedsiębiorczym zachowaniom. Bez tych działań tempo wzrostu gospodarczego stale będzie spadać, a pozycja takich krajów jak Polska w międzynarodowych rankingach wolności gospodarczej, przedsiębiorczości i atrakcyjności inwestycyjnej ulegnie osłabieniu.

Partnerami konferencji Free Market Road Show w Warszawie byli: SKN Spraw Zagranicznych SGH, SKN Ekonomicznej Analiz Prawa SGH, European Students for Liberty – Polska, Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, Warsaw Enterprise Institue (WEI), Instytut Misesa, Stowarzyszenie KoLiber, Stowarzyszenie Libertariańskie, Fundacja Wolności i Przedsiębiorczości oraz strona Obiektywizm.pl. Dziękujemy też Szkole Głównej Handlowej za możliwość organizacji FMRS już po raz czwarty na terenie uczelni, a także Ambasadzie Austrii za organizację spotkania dla prelegentów z okazji Free Market Road Show w dniu poprzedzającym konferencję. Mamy nadzieję, że już za rok wspólnie z Austrian Economics Center i licznymi partnerami będziemy mogli zaprosić wszystkich na piątą edycję FMRS w Warszawie.

Artykuł Relacja z Free Market Road Show 2016 w Warszawie pochodzi z serwisu Blog Obywatelskiego Rozwoju.